NAZIV LOKALITETA: SARLAH (JUG), Pirot, opština Pirot

RUKOVODILAC ARHEOLOŠKIH ISKOPAVANjA: mr Predrag Pejić, arheolog

OPIS RADOVA NA ARHEOLOŠKOM LOKALITETU:

Arheološkim iskopavanjima lokaliteta Sarlah jug (bazilika) konstatovano je nekoliko kulturnih horizonata. Kasnosrednjevekovno-ranoturski kulturni horizont.

Srednjevekovni kulturni horizont – Na celoj istraživanoj površini lokaliteta otkrivani su jedino sporadično fragmenti keramičkih posuda u površinskim slojevima. Oni svakako pripadaju obrađivanoj površini u blizini kasnosrednjevekovnog Pirota na Sarlahu (na ostacima kasnoantičko-ranovizantijskog Turesa/Kumedave) i istovremene tvrđave Pirotski grad, istočno od naselja. Kasnoantičko-ranovizantijski horizont– Otkriveni su ostaci četiri građevinska objekta (4). Preko celog lokaliteta utvrđeni su građevinski objekti izrađivani od čvrstog i netrajnog materijala. Građevine od čvrstog materijala korišćene su u dužem vremenskom periodu tako da su primetna rušenja, pregradnje i doziđivanja. Otkriveni objekti su grupisani i verovatno predstavljaju središnji deo naselja. Horizont čine i deblji kulturni slojevi po vertikalnoj i horizontalnoj stratigrafiji.

Objekti od netrajnog materijala otkrivani su kako u blažem delu padine južne strane Sarlaha, tako i oko sredine strmijeg dela padine. U blažem, nižem delu padine otkrivene su dve podnice od zapečene zemlje, koje verovatno predstavljaju manje kolibe. U strmijem delu padine otkrivena su takođe dva objekta, ali ovde poluukopane zemunice. Tu se prostire meka stena žutog peščara koja se lako kopa. U njoj je nađen pokretan arheološki materijal (fragmentovane keramičke posude, ulomci staklenih posuda, bronzani, koštani i gvozdeni predmeti) koji se datuje u 4 vek, a otkriven je i novčić Valentinijana II.

Ranorimski horizont – Otkriven je jedino oko sredine lokaliteta u predelu blažeg i nižeg dela padine. Ovom horizontu pripada jedan otkriven grob spaljenog pokojnika. Po svemu sudeći na ovom nalazištu postoje indicije da se nalazi horizont nekropole spaljenih pokojnika koji se može datovati okvirno u prvi vek naše ere.

Praistorijski horizont – Prisustvo i ovog kulturnog horizonta samo se može pretpostaviti na osnovu manje količine fragmenata keramičkih posuda otkrivenih iznad zdravice.