U periodu od 27. juna do 27. avgusta 2011. godine izveden je „Projekat konzervacije srednjovekovnih kamenih nadgrobnih obeležja – stećaka na arheološkom nalazištu Mramorje u Perućcu, opština Bajina Bašta“. Ministarstvo kulture Republike Srbije obezbedilo je sredstva za izvođenje projekta preko redovne delatnosti Republičkog zavoda za zaštitu spomenika kulture - Beograd.

O arheološkom nalazištu u Perućcu, pre svega o nadgrobnim obeležjima, praktično se niko nije starao i zub vremena ih je, potpomognut atmosferskim pojavama, mikroflorom, vegetacijom i zagađenjem, neumitno devastirao. Teren se od zapada blago spušta ka istoku tako da su pojedini veći spomenici bili utonuli i iskrivljeni do obrušavanja. Uz pomoć mehanizacije spomenici su ispravljeni i vraćani u položaj najbliži prvobitnom; uklonjena je samonikla, nekultivisana vegetacija koja je zatvarala pogled na nadgrobna obeležja; obavljeno je otkopavanje oko svakog spomenika prilikom kojeg je uočeno da mnogi spomenici (sanduci i slemenjaci) imaju postolje koje se do tada nije videlo; drenažni kanali su postavljeni u osi istok–zapad i osi sever–jug; specijalizovanom mehanizacijom – kombinovanom mašinom na jugoistočnoj površini skinut je sloj u visini 0,2–0,3 m radi nivelisanja terena i otkrivanja spomenika koji su većim delom bili prekriveni zemljom.

Na spomenicima je obavljeno mehaničko uklanjanje mahovine koja je zauzimala veliku površinu, čišćenje zemlje i vegetacije s korenskim sistemom iz pukotina; očišćena površina je tretirana neabrazivnim sredstvima (BAC 0,25%, Mellerud, kalijev sapun); površina je dodatno čišćena četkama s prirodnim i veštačkim vlaknima, dok su manje površine dorađene špahtlama i specijalizovanim sitnim alatom; u završnoj fazi čišćenja površina je ispirana hladnom vodom pod pritiskom; popunjene su pukotine policem masom; na dvanaest spomenika obavljena je rekonstrukcija većih oštećenja i nedostajućih delova, za ovaj postupak korišćen je kamen istih svojstava iz napuštenog majdana u Perućcu; nakon obavljenih konzervatorskih postupaka površine svih spomenika su tretirane zaštitnim hidrofobnim premazom sa silikonskom otopinom.

Konzervatorske radove izveli su mr Maja Đorđević, arheolog, rukovodilac Projekta, Republički zavod za zaštitu spomenika kulture - Beograd, Miladin Ivković, vajar-konzervator, Muzej na otvorenom „Staro selo“ u Sirogojnu sa saradnicima i meštanima Perućca.

Mramorje u Perućcu Mramorje u Perućcu
VRH